اهمیت تعویض به موقع روغن گیربکس: راهی برای افزایش عمر خودرو

اهمیت تعویض به موقع روغن گیربکس ، روغن گیربکس، مایعی حیاتی است که نقشی فراتر از یک روان‌کننده ساده دارد. این سیال وظایف متعددی را بر عهده می‌گیرد که عملکرد صحیح گیربکس و در نتیجه کل سیستم انتقال قدرت را تضمین می‌کند. نادیده گرفتن زمان تعویض آن می‌تواند به مرور زمان به گیربکس آسیب‌های جبران‌ناپذیری وارد کرده و هزینه‌های سنگینی را به همراه داشته باشد.

وظایف کلیدی روغن گیربکس

روغن گیربکس سه وظیفه اصلی و مهم را در خودروی شما بر عهده دارد:

1. روانکاری: اصلی‌ترین وظیفه روغن، روان کردن چرخ‌دنده‌ها، بلبرینگ‌ها و سایر قطعات متحرک درون گیربکس است. این کار باعث کاهش اصطکاک و فرسایش می‌شود و از ساییدگی قطعات جلوگیری می‌کند.
2. خنک‌سازی: گیربکس در حین کار گرمای زیادی تولید می‌کند. روغن با جذب و انتقال این گرما، دمای قطعات را در محدوده مجاز نگه می‌دارد. گرمای بیش از حد می‌تواند به واشرها و کاسه‌نمدها آسیب برساند و باعث نشتی شود.
3. انتقال قدرت: در گیربکس‌های اتوماتیک، روغن به عنوان یک سیال هیدرولیکی عمل می‌کند و با فشار خود، دنده‌ها را تعویض و کلاچ‌ها را درگیر می‌کند. عملکرد نادرست روغن می‌تواند باعث تأخیر در تعویض دنده، گاز هرز خوردن و در نهایت خرابی کامل گیربکس شود.

 

 

چرا روغن گیربکس با گذشت زمان کارایی خود را از دست می‌دهد؟

لزوم اهمیت تعویض به موقع روغن گیربکس ، با گذشت زمان و استفاده مداوم، روغن گیربکس به تدریج کیفیت خود را از دست می‌دهد. ذرات فلزی ریز ناشی از سایش قطعات، گرد و غبار و حرارت بالا، باعث آلوده شدن روغن می‌شوند. این آلودگی‌ها می‌توانند کانال‌های عبور روغن را مسدود کرده و فشار لازم برای عملکرد صحیح گیربکس را کاهش دهند. علاوه بر این، خاصیت روانکاری و ویسکوزیته (غلظت) روغن نیز تحت تأثیر دما و فشار بالا کاهش می‌یابد.

نشانه‌هایی که می‌گویند زمان تعویض روغن رسیده است

توجه به این نشانه‌ها می‌تواند از بروز مشکلات بزرگ‌تر جلوگیری کند:

• کاهش سطح روغن: اگر سطح روغن گیربکس کمتر از حد نرمال باشد، نشان‌دهنده نشتی است.
• تغییر رنگ و بو: روغن سالم معمولاً شفاف و به رنگ قرمز روشن است. اگر رنگ آن تیره، قهوه‌ای یا سیاه شده و بوی سوختگی می‌دهد، زمان تعویض آن فرا رسیده است.
• سختی در تعویض دنده: اگر دنده‌ها به سختی یا با تأخیر تعویض می‌شوند، ممکن است مشکل از روغن باشد.
• صداهای غیرعادی: شنیدن صدای زوزه یا تق‌تق از گیربکس، نشانه‌ای از اصطکاک بیش از حد است که می‌تواند به دلیل روغن نامناسب باشد.

مشاهده مقاله تعمیر گیربکس تیگو ۵ در سایت

 

پیامدهای نادیده گرفتن تعویض روغن

به تعویق انداختن تعویض روغن گیربکس می‌تواند منجر به پیامدهای پرهزینه‌ای شود:

• افزایش فرسایش قطعات: روغن کثیف و نامرغوب نمی‌تواند به درستی از قطعات محافظت کند و باعث فرسایش سریع آن‌ها می‌شود.
• آسیب به شیربرقی‌ها و سنسورها: آلودگی‌ها می‌توانند مسیرهای حساس شیربرقی‌ها را مسدود کرده و عملکرد آن‌ها را مختل کنند.
• گرم شدن بیش از حد گیربکس: روغن کهنه توانایی خود در جذب گرما را از دست می‌دهد که می‌تواند باعث داغ شدن بیش از حد سیستم و آسیب جدی به آن شود.
• تعمیرات اساسی و سنگین: در نهایت، نادیده گرفتن این موارد می‌تواند منجر به خرابی کامل گیربکس و نیاز به تعمیرات اساسی یا حتی تعویض کامل آن شود که هزینه‌های بسیار سنگینی دارد.

انواع روغن گیربکس در ایران: راهنمای انتخاب صحیح

انتخاب روغن گیربکس مناسب، یکی از تصمیمات کلیدی برای حفظ سلامت سیستم انتقال قدرت خودرو است. در بازار ایران، تنوع گسترده‌ای از روغن‌های گیربکس، هم از برندهای داخلی و هم از برندهای خارجی، وجود دارد که هر یک برای نوع خاصی از گیربکس و خودرو مناسب هستند. شناخت انواع این روغن‌ها و ویژگی‌هایشان، به شما کمک می‌کند تا بهترین انتخاب را برای خودروی خود داشته باشید.

دسته‌بندی اصلی روغن‌های گیربکس

روغن‌های گیربکس به طور کلی به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند که هر کدام زیرشاخه‌های خود را دارند:

1. روغن گیربکس دستی (واسکازین): این روغن‌ها که با علامت MTF (Manual Transmission Fluid) شناخته می‌شوند، برای گیربکس‌های دستی طراحی شده‌اند. ویسکوزیته (گرانروی) این روغن‌ها معمولاً بالاتر از روغن‌های اتوماتیک است تا بتوانند فشار و اصطکاک بیشتری را تحمل کنند. شاخص‌های گرانروی این روغن‌ها معمولاً به صورت SAE 75W-80 یا ۸۵W-90 نمایش داده می‌شود. همچنین، سطح کیفیت آن‌ها با کد API (GL-4 یا GL-5) مشخص می‌شود که نشان‌دهنده میزان افزودنی‌های محافظتی آن‌هاست.
2. روغن گیربکس اتوماتیک: این روغن‌ها با علامت ATF (Automatic Transmission Fluid) مشخص می‌شوند و دارای ویسکوزیته پایین‌تری هستند. علاوه بر روانکاری، وظیفه انتقال قدرت و کنترل عملکرد قطعات هیدرولیکی را نیز بر عهده دارند. روغن‌های ATF به دلیل ویژگی‌های خاص خود، برای انواع گیربکس‌های اتوماتیک معمولی، CVT و DCT فرموله‌شده‌اند.

انواع روغن گیربکس بر اساس تکنولوژی ساخت

بر اساس نوع گیربکس خودرو، روغن‌ها به انواع زیر تقسیم می‌شوند:

• روغن ATF: مناسب برای گیربکس‌های اتوماتیک معمولی (AT) که با مبدل گشتاور کار می‌کنند. این روغن‌ها باید دارای خاصیت روانکاری عالی، مقاومت در برابر حرارت بالا و ویژگی‌های اصطکاکی مناسب برای عملکرد نرم کلاچ‌ها باشند.
• روغن CVT: این روغن‌ها به طور اختصاصی برای گیربکس‌های پیوسته متغیر (CVT) تولید می‌شوند. مهم‌ترین ویژگی آن‌ها، خاصیت ضد لغزش بسیار قوی است تا از لغزش تسمه فلزی روی پولی‌ها جلوگیری شود. استفاده از روغن ATF معمولی در گیربکس CVT می‌تواند به سرعت باعث آسیب جدی به آن شود.
• روغن DCT: برای گیربکس‌های دوکلاچه (DCT) طراحی شده‌اند. این گیربکس‌ها به دلیل سرعت تعویض دنده بالا و دمای کاری زیاد، نیازمند روغن‌هایی با مقاومت حرارتی و پایداری برشی فوق‌العاده هستند.

برندهای مطرح روغن گیربکس در ایران

در بازار ایران، هم محصولات داخلی و هم برندهای معتبر خارجی عرضه می‌شوند:

• برندهای ایرانی:
  • بهران: به عنوان یکی از معتبرترین و پرکاربردترین برندهای داخلی شناخته می‌شود که انواع روغن‌های گیربکس دستی و اتوماتیک را با کیفیت بالا تولید می‌کند.
  • ایرانول: این شرکت نیز تولیدکننده انواع روغن‌های خودرو از جمله روغن‌های گیربکس است و محصولات متنوعی را به بازار عرضه می‌کند.
  • اسپیدی و کاسپین: این دو برند نیز از دیگر تولیدکنندگان معتبر روغن گیربکس در ایران هستند که محصولات باکیفیتی را ارائه می‌دهند.
• برندهای خارجی:
  • شل (Shell) و کاسترول (Castrol): دو برند جهانی و شناخته‌شده که محصولات باکیفیتی برای انواع گیربکس‌ها دارند.
  • آیسین (Aisin) و تویوتا: این برندها معمولاً روغن‌های مخصوص گیربکس‌های خودروهای ژاپنی را تولید می‌کنند.
  • لیکومولی (Liqui Moly): برندی آلمانی که به دلیل تولید روغن‌های باکیفیت و تخصصی شهرت دارد.

جمع بندی

لزوم و اهمیت تعویض به موقع روغن گیربکس تعویض به موقع روغن گیربکس یکی از ساده‌ترین و مؤثرترین روش‌ها برای افزایش طول عمر خودرو و جلوگیری از هزینه‌های غیرضروری است. همیشه به توصیه‌های شرکت سازنده در دفترچه راهنمای خودرو توجه کنید و از روغن با کیفیت و مناسب برای مدل خودروی خود استفاده نمایید. این کار سرمایه‌گذاری کوچکی است که از ضررهای بزرگ در آینده جلوگیری می‌کند. انتخاب روغن گیربکس مناسب، فرآیندی تخصصی است که باید با دقت انجام شود. همواره به توصیه‌های شرکت سازنده خودرو در دفترچه راهنما توجه کنید و از روغن‌هایی با مشخصات فنی دقیق (SAE و API) استفاده نمایید. انتخاب اشتباه روغن می‌تواند به سرعت به گیربکس شما آسیب برساند. در صورت تردید، مشورت با یک تعمیرکار متخصص بهترین راهکار است.

 

منبع: گیربکس کاران